Makinalar nasıl yatırım yapar? - I. Bölüm

September 22, 2020

Cep telefonu uygulamaları, arama motorları, bankacılık hizmetleri, öneri sistemleri, sosyal medya, otonom araçlar ve benzeri birçok alanda her geçen gün yeni bir yapay zeka uygulaması günlük hayatımıza giriyor. Peki yatırım dünyasında yapay zeka (AI) nasıl kullanılıyor ve nasıl faydalar sağlıyor? Bu soruya cevap verebilmek için konuyu bir yazı dizisi olarak inceleyeceğiz.

Yapay zekayı anlamak

Yapay zeka insan zekası gerektiren birçok işin yazılım sistemleri tarafından yapılmasına olanak tanıyor. Bu alanda ilk çalışmalar 1950’lere dayanıyor. Eskiden sadece akademisyenlerin ilgilendiği bu alan günümüzde iş dünyası başta olmak üzere her kesimden insanın ilgi odağı. Bu nedenle yapay zekanın ne olduğundan, neler yapabileceğine kadar sıkça derin ve uzun tartışmalar olabiliyor. Uzman olmayan kişilerin teknolojinin yetenek ve limitlerine hakim olmaması, yapay zeka uzmanlarının ise genellikle iş dünyasının ihtiyaç ve gerçeklerinden uzak olması, tartışmaların kimi zaman bir toz ve gaz bulutu halini almasına neden olmakta. Yatırım alanında da benzer sebeplerle kimi zaman gerçeği yansıtmayan beklentiler oluşabilmekte.

Yapay zeka klasik programlamadan nasıl farklı?

Yatırım alanında yapay zeka kullanımı konu olduğunda bahsedilen daha çok makina öğrenmesi (ML) oluyor. ML’i yapay zekanın bir alt uygulaması olarak ifade edebiliriz. ML kuralların önceden belirlenerek programlanmasına gerek kalmadan sistemlerin deneyimden (bir diğer ifade ile veriden) öğrenmesini sağlıyor. Yatırım perspektifinden baktığımızda örneğin; ML bir yatırım stratejisini insanlar tarafından açıkça belirlenmesine gerek kalmadan verilerden öğrenebiliyor.

Makina öğrenmesi hangi problemlerin çözümünde kullanılıyor

Yatırım alanındaki farklı problemlerin çözümünde ML kullanılabiliyor. Bu yazı dizisinden ML'in yaygın kullanım şekillerinden, avantaj ve dezavantajlarından bahsedeceğiz. Bunları kısaca gruplandıracak olursak:

Yatırım stratejilerinin tasarımı

Kantitatif tabanlı yatırım stratejilerin geliştirilmesinde makina öğrenmesi getiri ve risklerle ilgili ölçütlerin tahmininde bir araç olarak kullanılıyor. ML insanları tanıyor, araba kullanmak gibi kompleks işleri başarabiliyorsa bizim yerimize yatırımlarımızı da daha iyi yönetebilir mi sorusuna cevap arayacağız. Bu yazıya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.Makinalar nasıl yatırım yapar? -2. Bölüm

Alternatif veri kaynaklarına erişim

Günümüzde haberlerden sosyal medyaya, alışveriş verilerinden şirket verilerine, uydu verilerinden nesnelerin internetine kadar çok farklı kaynaklardan veri elde ediliyor. ML bu verileri anlamlandırılabilmesine ve yatırım süreçlerine dahil edilebilmesini sağlıyor. Bu alan belki de günümüzde ML’in en çok başarı sağladığı alanlardan biri. Konu hakkında örneklere yakından bakacağız. 

Yatırımcı ihtiyaçlarını anlamak, davranışlarını analiz etmek,  

Yatırım yaparken getiriler en ilgilendiğimiz konu olsa da, aslında başarıya ulaşmanın yolu, hedeflerimizi doğru belirlemek ve bu hedefle uyumlu yatırım stratejilerini uygulamaktan geçer. Her yatırımcının koşulları ve beklentileri farklılaştığından, ihtiyacına uygun özelleştirilmiş bir yatırım çözümüne sahip olması çok önemlidir. ML, insanı daha iyi anlamamızda nasıl yardım edebilir, onu sonraki yazılarda inceleyeceğiz.

Sonuç

Yapay zeka yatırım stratejisinin tasarlanmasından, müşteri davranışlarının analizine kadar geniş bir kullanım alanına sahip. Kullanıldığı problem yapısına göre farklı sonuçlar elde edilebiliyor. Bu yazı dizisinde konuyu örnekleri ile ele alacağız.

Dr. Yener Ülker

Yatırımcıların finansal hedeflerine ulaşmasına yardımcı olan sistematik yatırım stratejileri ve dijital yatırım teknolojiler geliştiren miks'in kurucu ortağı. Ekonomi, yatırım, istatistik başlıca ilgi alanları. Olasılık modelleme alanında doktora çalışmasını İstanbul Teknik Üniversitesinde tamamlamıştır.